Noodverlichting (centraal aangestuurd)

(door Gé Peeters, voorzitter VvE Bevrijdingshof in Uden)

Introductie
Eerst maar eens even voorstellen, mijn naam is Gé Peeters en ik ben voorzitter van en woon in appartementencomplex Bevrijdingshof in Uden.

Ik heb geen technische achtergrond maar ben er altijd wel bijzonder in geïnteresseerd geweest. Daarnaast vinden het bestuur van onze VvE en ik persoonlijk dat we een taak hebben om het wonen, daar waar mogelijk, zo goedkoop als mogelijk te houden, maar vooral ook dat we duurzaamheid hier bij voorop hebben staan. Dit betekent dat we actief met duurzaamheid bezig zijn. Zo hebben we ons appartementencomplex voorzien van zonnepanelen voor het verbruik van de algemene stroomvoorziening en dekken we deze geheel vanuit de opbrengst.

Wij werken inmiddels al weer 2 jaar samen met VvE-BeheerPlus en zien daar dezelfde gedrevenheid. Vele gesprekken hebben we al gehad met Peter over dit soort zaken en dat heeft uiteindelijk geresulteerd in de vraag van Peter of ik af en toe een column zou willen  schrijven over actualiteiten, problemen waar we tegen aan lopen en oplossingen die we hebben gevonden. Om te voorkomen dat u overspoeld wordt met informatie heb ik hierin toegestemd met dien verstande dat ik me zal beperken tot maximaal één column per maand.

Noodverlichting (centraal aangestuurd)
Noodverlichting is in sommige appartementencomplexen, afhankelijk van de bouwvergunning, wettelijk verplicht. Zo ook in ons appartementencomplex. Omdat wij al onze verlichting al om hebben gebouwd naar LED in het kader van verminderen energieverbruik om zo bij te dragen aan een mindere uitstoot van Co2, maar ook het verlagen van de elektrakosten zijn we gaan kijken of er een mogelijkheid is om nog meer te bezuinigen.

In deze column zal ik eerst de bestaande situatie beschrijven, daarna de zoektocht naar wellicht een oplossing en tot slot de eindsituatie.

Bestaande situatie
Wij hebben in het hele complex, bestaande uit 4 woonlagen en een parkeerkelder, ca. 35 armaturen die zorgen voor noodverlichting. Onze verlichting in het hele gebouw bestaat uit LED verlichting waarbij in de armaturen op de galerijen en het trappenhuis LED-plaatjes zitten met een vermogen van 3 Watt en in de kelder LED-TL’s met bewegingssensoren die schakelen van 6 naar 25 Watt. Omdat LED-TL’s niet op batterypacks werken zijn in de parkeerkelder nog eens 8 extra noodverlichtingsunits geplaatst. In het trappenhuis zijn naast 3 verlichtingsarmaturen per verdieping ook nog eens op elke verdieping 1 noodverlichtingsunit geplaatst en op de galerijen zijn 19 lampen naast de voordeur uitgerust met een voeding en batterypack voor noodverlichting. De noodverlichting is, voor het gemak, aangesloten op 3 verschillende groepen in de meterkast.

Problemen waar we als VvE natuurlijk tegen aan lopen is dat noodverlichting aan bepaalde eisen moet voldoen en de belangrijkste daarvan is dat bij een stroomuitval de noodverlichting tenminste 1 uur moet blijven branden. Om dit te borgen dient de installatie ieder jaar geïnspecteerd te worden. De batterijen in elke noodverlichtingsunit hebben een levensduur van ca. 3 tot 4 jaar en moeten dan vervangen worden. Als je zo’n batterypack ontleed zul je merken dat hier meerdere batterijen in zitten waardoor het aantal batterijen bij ons uitkwam op bijna 150 stuks. De vervanging doen wij in eigen beheer, waardoor de kosten beperkt blijven. Voor alle zekerheid  is er in het MJOP een bedrag per 3 jaar opgenomen (exclusief bouwkostenstijging) als vervangingskosten voor de batterijen. Er komt een tijd dat wij het niet meer in eigen beheer kunnen. Helaas moeten we constateren dat de vergrijzing ook in ons complex toeslaat en jonge aanwas die dit soort werkzaamheden op kan pakken uitblijft, waardoor er op termijn wellicht een einde komt aan onze zelfredzaamheid.

Zoektocht
Kortom hoog tijd om eens te kijken of er iets in de markt is waardoor het mes aan meerdere kanten snijdt. Om tot een eisenpakket te komen moesten we natuurlijk eerst bedenken wat we zouden willen. Gezien de hogere leeftijd van de bewoners vonden we de wettelijke minimumopbrengst van 1 lux te weinig, aangezien dit echt het allerlaagste minimum is. Daarnaast wilden we graag bekijken of het mogelijk zou zijn om (bijna) alle verlichting in de garage, het trappenhuis en de galerijen te laten branden waardoor de lichtopbrengst sowieso al hoger zou zijn. Ook wilden we weten of het mogelijk is alles vanuit één centraal punt te regelen, zodat we niet iedere 3 tot 4 jaar weer alle armaturen moesten losschroeven en de batterijen hiervan verwisselen.

Als je dit zo op papier zet klinkt het allemaal makkelijk en dus is het een kwestie van de vraag stellen aan diverse elektrotechnische bedrijven die dit op zouden kunnen lossen. Dat bleek dus niet zo eenvoudig. Van de 8 bedrijven die we met deze vragen aanschreven gaven er al gelijk 4 te kennen dat ze dit niet konden (of wilden) uitvoeren. Eén bedrijf gaf aan dat hetgeen wij wilden onmogelijk was en drie bedrijven deden de moeite om in ieder geval te komen kijken en serieus naar dit probleem te kijken.

Uiteindelijk bleef er slechts één bedrijf over dat daadwerkelijk een mogelijkheid zag om de bestaande situatie te verbeteren, ondanks het feit dat men er geen daadwerkelijke ervaring mee had. Uiteraard was dit pas het begin van het traject want we wilden natuurlijk wel weten wat dan de oplossing was, hoe deze uitgevoerd zou gaan worden en vooral wat deze zou gaan kosten. Hiervoor waren nog een paar bezoekjes van het bedrijf noodzakelijk omdat er toch nog wat aanvullende zaken bekeken en berekend moesten worden. Uiteindelijk is men op een, al bestaand, systeem uitgekomen dat maximaal 4 groepen kan voeden met een maximaal vermogen van 1000 Watt. De afmetingen van de kast zijn  HxBxD 101x77x42cm en dat paste in een verdeler kast in de kelder als we tenminste de omvormer van de zonnepanelen zouden verhangen. Houdt er rekening mee dat, als je een dergelijk systeem laat plaatsen, je wat extra ruimte nodig hebt vanwege de ventilator die in de kast zit. Er moet voldoende geventileerd kunnen worden dus wellicht dient de deur te worden ingekort of gaten in een bovenlicht te worden gemaakt. Om het systeem optimaal te laten functioneren is het noodzakelijk dat er 3 relais in het systeem geplaatst worden, hetgeen we dan ook hebben laten doen. Doordat we alle verlichting al in LED uitgevoerd hadden kwamen we aan maximaal 800 Watt verbruik van de verlichting. Dit geldt alleen maar bij het schakelen naar noodstroom omdat dan de verlichting in de kelder maximaal inschakelt met 25 Watt per TL-unit. Na enige tijd schakelen deze lampen terug naar 6 Watt. Er was dus nog voldoende ruimte over en die was nodig omdat de draaideurautomaten op één van de groepen zit waar ook noodverlichting op zit. Deze draaideurautomaten vragen 100 Watt aan piekbelasting, in onze berekening zijn we er van uit gegaan dat niet alle draaideurautomaten tegelijkertijd geactiveerd zullen worden. Bij installatie van het systeem zou dit voor ons betekenen dat bij een stroomuitval ALLE lampen in de parkeerkelder, ALLE lampen in het trappenhuis en ALLE lampen aan de galerijen blijven branden, waardoor bewoners, indien noodzakelijk, veilig een weg naar buiten vinden. Ook kijkend naar de prijs blijkt dat als je de vervanging van de accu’s en de installatie meerekent, deze, over een tijdsbestek van 25 jaar, overeen komt met hetgeen ook nu in het MJOP staat voor de vervanging van alle batterijen iedere 3 tot 4 jaar. Grote voordeel is dat de batterijen in het systeem tot wel 10 jaar mee gaan (uiteraard afhankelijk van allerlei omstandigheden), makkelijker te wisselen zijn en makkelijker recyclebaar zijn.

De conclusie is dan ook geweest dat we met minder zelfwerkzaamheid tegen dezelfde kosten een centraal systeem konden laten plaatsen dat uiteindelijk meer licht genereert ingeval van een stroomuitval, waardoor de veiligheid in het gebouw toe neemt.

Eindsituatie
In juni is het systeem compleet geïnstalleerd en getest binnen een dag opgeleverd. Omdat alle voorbereidende werkzaamheden konden gebeuren met spanning op de meterkast is de tijd dat er geen stroom was in de algemene ruimtes en dan vooral de liften, beperkt gebleven tot hooguit een uurtje. Omdat het systeem 220 Volt levert moesten alle voorzieningen in de lampen op de galerijen verwijderd worden. Ook de losse noodverlichting in de parkeerkelder kon verwijderd worden omdat de LED-TL’s gewoon op 220 Volt werken. Deze werkzaamheden hebben we zelf uitgevoerd om op installatiekosten te besparen. We hebben de noodverlichtingsarmaturen in het trappenhuis nog even laten hangen maar wel de batterijen verwijderd. Als we een nette oplossing hebben voor het afdekken van de centraaldoos waar deze lampen gemonteerd zijn verdwijnen ook deze want er blijft genoeg verlichting over van de 3 lampen die nu op iedere etage blijven branden.

Tot slot, wij zijn bijzonder tevreden met de installatie, die zich uiteraard nog verder moet bewijzen, maar gaan er van uit dat het nu werkt zoals we het ook hebben bedacht. We zijn ook bijzonder tevreden met de installateur door de getoonde service. We hoeven nu nog maar 1 keer per jaar de automatische zekering uit te zetten waarna het systeem binnen 0,5 seconde spanning levert aan bijna alle gezamenlijke lampen. Als na een uur de lampen nog branden kan de automatische zekering weer worden ingeschakeld en is de hele controle gebeurd en kan hij worden afgevinkt in het logboek dat wij, net als u, natuurlijk keurig bij (laten) houden.